Obowiązek podatkowy w VAT dla usług budowlanych

Zarówno spółdzielnie jak i wspólnoty mieszkaniowe prowadząc działalność w zakresie zarządzania nieruchomością wspólną zlecają wykonanie prac budowlanych. W przypadku większości wspólnot i zakupów spółdzielni na rzecz gospodarki zasobami mieszkaniowymi, podatek VAT jest kosztem, gdyż nie przysługuje w tym zakresie prawo do odliczenia podatku naliczonego. Natomiast w przypadku wspólnot będących czynnymi podatnikami VAT i spółdzielni, które zakupują usługi budowlane na potrzeby lokali użytkowych (sprzedaż opodatkowana) takie prawo przysługuje. Podstawowym bowiem warunkiem umożliwiającym podatnikowi odliczenie podatku naliczonego jest związek dokonanych zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, co wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT (dalej ustawa o VAT). Oznacza to, że przy realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy, co do zasady, powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną w przypadku wykonania części usługi, dla której określono zapłatę. Jeżeli jednak wcześniej podatnik otrzyma całość lub część należności, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej otrzymania (w tej części). Dla usług budowlanych moment powstania obowiązku podatkowego określono w sposób szczególny. Zróżnicowano bowiem zasady jego powstawania, w zależności od tego, kto jest odbiorcą usług. Podmioty świadczące usługi budowlane na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej powinny rozpoznawać obowiązek podatkowy na zasadach ogólnych. Oznacza to, że powstaje on zasadniczo z chwilą wykonania usługi budowlanej, z zastrzeżeniem wynikającym z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT. Natomiast w przypadku świadczenia usług budowlanych dla innych przedsiębiorców obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, pod warunkiem, że faktura ta zostanie wystawiona nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usługi. Jeżeli podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje 30. dnia od wykonania usługi. Przewiduje to art. 19a ust. 5 pkt 3a i ust. 7 w związku z art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT.

Kiedy usługa budowlana jest wykonana? – stanowisko organów podatkowych

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia "wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej", w związku z czym na tym tle powstały spory pomiędzy podatnikami a fiskusem. Organy podatkowe stoją na stanowisku, że o wykonaniu tych usług decyduje faktyczne ich wykonanie, tzn. ich wykonanie, zgodne ze złożonym zamówieniem, nie zaś przyjęcie tych usług na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych. Zdaniem organów nie ma żadnej podstawy do tego, aby utożsamiać datę "wykonania usługi" z dniem podpisania dokumentu świadczącego o przyjęciu robót budowlanych. Usługi wykonania robót budowlanych charakteryzują się stałym i powtarzalnym zachowaniem osoby zobowiązanej do ich świadczenia zgodnie z treścią umowy i w okresie, na jaki została ona zawarta. Usługi budowlane są usługami rezultatu, których istotą jest zobowiązanie do wykonania oznaczonego w umowie dzieła, przy czym realizacja takiej umowy powinna być uwieńczona konkretnym i sprawdzalnym skutkiem, który jako taki podlega wynagrodzeniu. W przypadku usług budowlanych czy budowlano-montażowych dla prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku p...