0
645
Od zmian ustrojowych i procesów związanych z transformacją gospodarczą, a w szczególności działań w ramach prywatyzacji czy też komunalizacji mienia państwowego, upłynęło bez mała 30 lat. Stąd też dla wielu urządzeń przesyłowych – poprzez zasiedzenie – dochodzić będzie do ustanowienia służebności przesyłu pomimo braku w tym zakresie oświadczenia osoby uprawnionej – właściciela nieruchomości.
Po blisko 13 latach od wprowadzenia wprost do Kodeksu cywilnego tego ograniczonego prawa rzeczowego służebność przesyłu jest instytucją o ugruntowanej pozycji w praktyce prawa nieruchomości. Niemal powszechną praktyką stało się – co zrozumiałe – że przedsiębiorstwa przesyłowe wskazują ustanowienie na ich rzecz odpowiedniej służebności przesyłu, jako warunek konieczny do wydania warunków lub podłączenia nieruchomości do sieci. Procedury w tym zakresie są prawie automatyczne – do tego stopnia, że od jednego z klientów przedsiębiorstwo wodociągowe domagało się ustanowienia służebności przesyłu, którą już miało dla siebie ustanowioną, a nawet wpisaną w dziale III księgi wieczystej.
REKLAMA
Ustanowienie służebności
Służebność przesyłu – jako jedno z ograniczonych praw rzeczowych – możliwa jest do ustanowienia na nieruchomości obciążonej na podstawie oświadczenia właściciela tej nieruchomości, przy czym dla swojej ważności oświadczenie to musi mieć formę aktu notarialnego. Zatem umowa ustanowienia służebności sama będzie miała formę aktu notarialnego lub będzie zobowiązywała do swoistego potwierdzenia ustanowienia takiej służebności poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia w formie notarialnej. Nie jest to jednak jedyna droga do ustanowienia służebności przesyłu, może do niego dojść w sposób w pewnej mierze jednostronny lub poprzez fakty dokonane i upływ odpowiedniego terminu.
W ramach wspomnianej jednostronnej czynności właściciel nieruchomości lub przedsiębiorstwo przesyłowe może wystąpić do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Takie ustanowienie służebności przez sąd będzie miało charakter prawa kształtującego, tj. do ustanowienia służebności dojdzie na podstawie orzeczenia sądu.
Zasiedzenie służebności
Drugim sposobem uzyskania służebności przesyłu, podobnie jak ma to miejsce również przy nabyciu prawa własności, jest wspomniane zasiedzenie. O czym należy pamiętać, to to, że do zasiedzenia dochodzi z mocy prawa. Orzeczenie sądu ma tutaj zatem tzw. charakter deklaratoryjny, a więc potwierdzający, że faktycznie doszło do nabycia poprzez zasiedzenie ograniczonego prawa rzeczowego – służebności. Co istotne, zasiedzenie służebności przesyłu, jakkolwiek wprowadzone zostało do Kodeksu cywilnego w 2008 roku, to możliwe jest przed tą datą. Sądy rozpoznające wnioski o zasiedzenie wypracowały koncepcję, że przed datą wejścia w życie nowelizacji k.c. mogło dojść do takiego zasiedzenia. Ograniczonym prawem rzeczowym nabywanym poprzez zasiedzenie przed datą wprowadzenia tej instytucji do Kodeksu cywilnego nie była jednak służebność przesyłu, taka bowiem wówczas nie istniała, a służebność gruntowa odpowiadająca treści służebności przesyłu. Powstaje zatem pytanie, jak i czy można obronić się przed wnioskiem przedsiębiorcy przesyłowego o stwierdzenie nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie.
Nabycie służebności przesyłu przez zasiedzenie możliwe jest na gruncie art. 292 Kodeksu cywilnego w związku z art. 3051 k.c. Zgodnie z art. 3051 k.c., w zakresi...
