Jak prawidłowo powinna być rozliczna opłata stała naliczana przez Przedsiębiorstwo Wodociągowe i jak powinien prawidłowo brzmieć zapis w Regulaminie rozliczania wody?

Co istotnie zaś, regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa tak prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, jak i odbiorców usług, w tym m.in.: sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach.

Jak wyjaśnia się to przy tym w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, rada gminy, uchwalając regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, nie jest władna do unormowania treści przyszłych umów cywilnoprawnych z odbiorcami w ramach aktu prawa miejscowego. Zamiarem ustawodawcy było bowiem pozostawienie tych kwestii do rozstrzygnięcia w umowach zawieranych przez strony, a więc w ramach czynności o charakterze cywilnoprawnym. Źródłem praw i obowiązków stron powinna być zatem przede wszystkim umowa, a regulamin winien określać jedynie te kwestie, które zostały wskazane w art. 19 ust. 5 Ustawy (vide: wyr. WSA w Kielcach z 19.08.2020 r., II SA/Ke 372/20).

Z powyższego wynika zatem, iż dla odbiorcy podstawowe znaczenia mają zasady rozliczania opłat (w tym opłaty abonamentowej) związanych z dostarczaniem wody i odprowadzaniem ścieków określone w umowie zawartej z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym, której postanowienia uszczegółowiają zasady określone w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków przyjętym na terenie danej gminy.

Wyjaśnić w tym miejscu zaś należy, iż opłata abonamentowa jest – co do zasady - elementem przyjętej taryfy.

Zasady ustalania cen i stawek opłat za wodę i ścieki, a także rozliczeń za usługi dostarczania wody i przyjmowania ścieków do oczyszczenia uregulowane zostały zaś – o czym była już mowa wyżej – tak w Ustawie, jak i rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z 27.2.2018 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz.U. z 2018 r., poz. 472; dalej: Rozporządzenie). Tak też, stosownie do §2 pkt 6 Rozporządzenia, pod pojęciem „stawki opłaty abonamentowej” rozumie się  wielkość wyrażoną w jednostkach pieniężnych na odbiorcę usług za okres rozliczeniowy, którą odbiorca usług jest obowiązany zapłacić przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu za utrzymanie w gotowości do świadczenia usług urządzeń wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych, oraz jednostkę usługi odczytu wodomierza lub urządzenia pomiarowego i rozliczenia należności za ilość dostarczonej wody lub ilość odprowadzonych ścieków. Do stawki opłaty abonamentowej dolicza się jednocześnie podatek od towarów i usług w wysokości określonej odrębnymi przepisami. Przypomnieć zaś należy, iż pod pojęciem „odbiorcy usług” należy rozumieć każdego, kto korzysta z usług wodociągowo-kanalizacyjnych z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na podstawie pisemnej umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.

Taryfa, w zależności od jej rodzaju i struktury, dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców usług zawierać powinna zaś m.in.:

• stawkę opłaty abonamentowej w rozliczeniach wody: a) w oparciu o wskazania wodomierza głównego lub wskazania wodomierza mierzącego ilość wody bezpowrotnie zużytej; b) z osobą korzystającą z lokalu w budynku wielolokalowym; c) w oparciu o przeciętne normy zużycia wody;
• stawkę opłaty abonamentowej w rozliczeniach za ilość odprowadzonych ścieków ustaloną: a) na podstawie zużycia wody określonego zgodnie ze wskazaniami wodomierza głównego lub w oparciu o przeciętne normy zużycia wody lub na podstawie umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków; b) zgodnie ze wskazaniami urządzenia pomiarowego.

To przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne dokonuje zaś wyboru struktury i rodzaju taryfy, uwzględniając w zależności od struktury taryfy:

• taryfę jednoczłonową - zawierającą cenę odniesioną do 1 m3 dostarczanej wody lub 1 m3 odprowadzanych ścieków, bez stawki opłaty abonamentowej,
• taryfę wieloczłonową - zawierającą ceny i stawki opłat, w tym zaś stawkę opłaty abonamentowej.

Mając zatem na uwadze, iż koszty ponoszone przez wspólnotę mieszkaniową z tytułu dostawy wody i odprowadzonych ścieków na rzecz przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego składają się - co do zasady - z:

• opłat abonamentowych za wodomierz główny i opłat za ilość pobranej wody;
• opłat za ilość odprowadzonych ścieków;

- na całkowite koszty zużycia wody w nieruchomości w danym okresie rozliczeniowym składają się koszty wynikające z dostaw wody zimnej, odprowadzonych ścieków i opłat abonamentowych za wodomierz główny. Koszty zużycia wody dostarczonej do nieruchomości rozliczone winny zaś zostać na wszystkich użytkowników lokali we wspólnocie. Przykładowo, możliwym jest zatem podzielenie w regulaminie przyjętym indywidualnie przez wspólnotę, opłaty za wodę i odprowadzenie ścieków na:

• składnik ogólny – który to składnik stanowi opłata abonamentowa wg taryfy dostawcy oraz element opłaty wynikający z różnicy zużycia wykazanego licznikiem głównym i sum zużycia wody w lokalach z roku poprzedniego; jednostką rozliczeniową dla tej opłaty może być 1 m2 powierzchni użytkowej lokali (miesięcznie). Niekiedy znajduje się również w tym zakresie odniesienie do wielkości udziału w nieruchomości wspólnej;
• składnik indywidualny - opłata wyliczona na podstawie wskazań wodomierzy w lokalu, wynikająca ze zużycia wody w okresie rozliczeniowym; jednostką rozliczeniową dla tej opłaty powinien być zaś 1 m3 (dla lokali opomiarowanych) lub ryczałt od ilości osób (dla lokali nieopomiarowanych, w których zgłoszono zamieszkujące osoby) bądź 1 m2 powierzchni użytkowej (dla lokali nieopomiarowanych, w których nie zgłoszono zamieszkujących osób).