Kontrola elementów obiektu budowlanego i jego otoczenia po okresie zimowym

Biorąc pod uwagę negatywne oddziaływanie zimowych czynników atmosferycznych – każda osoba odpowiedzialna za obiekt powinna pamiętać o tym, jak istotne może okazać się przeprowadzenie kontroli stanu technicznego obiektu budowlanego po okresie zimowym. Przede wszystkim opracowanie tego typu przeglądu umożliwia określenie zakresu uszkodzeń poszczególnych elementów obiektu powstałych podczas zimy. Szybkie wykrycie nieprawidłowości powstałych podczas zimy w wielu przypadkach pozwala na ich zlikwidowanie prostymi pracami konserwacyjnymi przy poniesieniu niewielkich nakładów finansowych. Zwlekanie z przeprowadzeniem czynności sprawdzających po okresie zimowym, a tym samym późniejsze wykrycie uszkodzeń, może finalnie wiązać się z ewidentnie szerszym zakresem robót budowlanych naprawczych (im później wykryte uszkodzenie, tym większy jego zakres). Pociąga to za sobą konieczność zaangażowania dużo większych nakładów finansowych związanych z usunięciem nieprawidłowości. W skrajnych przypadkach odkładanie kontroli może być przyczyną powstania stanu zagrożenia bezpieczeństwa użytkowników obiektu i mienia.

Zasadność przeprowadzania kontroli budynku i jego otoczenia po okresie zimowym, znajduje potwierdzenie również w obowiązujących przepisach prawa. Zgodnie z regulacjami § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych – kontrole okresowe budynku powinny być przeprowadzane w porze wiosennej. Oczywiście sam obowiązek przeprowadzania okresowych kontroli sprawdzenia stanu technicznego obiektu budowlanego i jego otoczenia wynika z treści art. 62 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane oraz z art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej. Zgodnie z dyspozycjami art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy Prawo budowlane, obiekty budowlane powinny być podczas ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, obejmującej swoim zakresem sprawdzenie stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu. Wymienione w treści przepisu szkodliwe wpływy atmosferyczne z całą pewnością będą miały miejsce w okresie zimowym.

Chcąc dokładnie określić zakres powyższej okresowej kontroli należy doprecyzować, co w ustawie znaczy pojęcie „elementy budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas ich użytkowania”. W tym celu pomocne są regulacje zawarte w treści § 5 ust. 1 i 2 już wspomnianego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych użytkowania. Zgodnie z tymi przepisami corocznej kontroli okresowej w zakresie elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników, szczegółowym sprawdzeniem należy objąć stan techniczny:

• zewnętrznych warstw przegród zewnętrznych (warstwa fakturowa), elementów ścian zewnętrznych (attyki, filary, gzymsy), balustrad, loggii i balkonów,
• urządzeń zamocowanych do ścian i dachu budynku,
• elementów odwodnienia budynku oraz obróbek blacharskich,
• pokryć dachowych,
• instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej,
• urządzeń stanowiących zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku,
• elementów instalacji kanalizacyjnej odprowadzających ścieki z budynku,
• przejść przyłączy instalacyjnych przez ściany budynku.

Z corocznej kontroli ogólnobudowlanej w zakresie sprawdzenia stanu technicznego sprawności elementów budynków, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników, zwolnieni zostali na mocy art. 62 ust. 2 ustawy, właściciele lub zarządcy indywidualnego budownictwa jednorodzinnego, budownictwa zagrodowego i letniskowego oraz obiektów niewymagających uzyskania pozwolenia na budowę. Nie oznacza to jednak, że właściciele takich obiektów nie powinni sprawdzić, czy zima nie wyrządziła jakiś szkód.

Kontrola elementów obiektu budowlanego i jego otoczenia po okresie zimowym

Jak już wcześniej zostało opisane, szczegółowym sprawdzeniem oraz badaniami należy objąć stan techniczny różnych elementów obiektu budowlanego. Poniżej w punktach wymieniono te najistotniejsze z punktu widzenia właściciela lub zarządcy, który organizuje po okresie zimowym okresowy przegląd techniczny na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy Prawo budowlane.

1. Zewnętrzne warstwy przegród zewnętrznych (warstwa fakturowa), elementy ścian zewnętrznych (attyki, filary, gzymsy), balustrady, loggie i balkony

Ściany zewnętrzne wraz z ich powłokami po sezonie zimowym mogą wykazywać nieprawidłowości takie jak zarysowania, którym towarzyszą ubytki w tynkach zewnętrznych, gzymsach i elementach ozdobnych elewacji. Jeżeli nie są to jedynie nieznaczne włosowate, powierzchniowe rysy na warstwie wykończeniowej, bez zbędnej zwłoki należy określić zakres uszkodzeń i ich wpływ na stabilność konstrukcji nośnej obiektu budowlanego. Właściciel lub zarządca powinien zlecić wykonanie oceny technicznej lub ekspertyzy budowlanej, w której rzeczoznawca bądź inna osoba posiadająca stosowne uprawnienia budowlane określi sposób naprawy i doprowadzenia ściany do należytego stanu technicznego.

Nieszczelności w strukturze przegród zewnętrznych i powłok mogą być przyczyną wnikania powietrza oraz wilgoci z zewnątrz i zaciekania. W przypadku występowania śladów zawilgocenia, zamakania i wykroplenia wody na wewnętrznych częściach ścian, należy ustalić, czy nie jest to wynikiem przemarzania. Podczas okresu obniżonych temperatur może dojść do zniszczenia termoizolacji, włącznie z odspojeniem jej od ściany. Powodem powstawia takich anomalii może być niepoprawne wykonanie ocieplenia lub obróbek blacharskich. Wnikająca pod warstwę termoizolacji woda zamarza rozsadzając jej strukturę i doprowadza do powstania coraz większych uszkodzeń. Takie defekty nie zagrażają bezpośrednio życiu lub zdrowiu użytkowników budynku, jednak niosą za sobą konieczność wykonania kosztownych napraw na zewnątrz obiektu oraz remontów ścian lokali wewnątrz.

Balkony, loggie i tarasy ze względu na swoje zastosowanie i specyficzną konstrukcję są w czasie zimy potencjalnie bardziej narażone na działanie niskich temperatur oraz innych czynników niszczących. Najważniejsze jest, aby z nastaniem wiosny szczegółowo sprawdzić miejsca łączenia tych elementów konstrukcyjnych z głównym systemem nośnym obiektu budowlanego. Strefy wymagające dokładnej kontroli to miejsca, w których często zalega śnieg czy lód i może dojść do korozji oraz uszkodzeń. Obserwuje się także uszkadzanie tynków na płytach balkonowych czy loggii z powodu podciekania wody. Jeśli doszło do zniszczenia tynków zewnętrznych, oznacza to, iż mogło także dojść do korozji zbrojenia żelbetowych płyt konstrukcyjnych. Pod wpływem zamarzającej wody migrującej w głąb płyty przez nieszczelności, destrukcji mogą także ulec płytki lub wylewka – pękają albo wybrzuszają się i kruszą. Wykonanie napraw jest wówczas niezbędne nie tylko z powodów estetycznych, ale przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo użytkowania, aby zminimalizować ryzyko potykania się o nierówności lub oberwania się luźnego fragmentu tynku.

Innymi elementami budynków, które są szczególnie narażone na działanie destrukcyjnych czynników atmosferycznych w czasie zimy, są głowice kominowe, attyki czy wspomniane wcześniej gzymsy. Należą do części najbardziej wystających z ogólnej bryły, dlatego wszystkie podmuchy wiatru, opady śniegu, różnice temperatur mogą doprowadzić do ich uszkodzenia w pierwszej kolejności. Po zimie trzeba sprawdzić, czy nie uległy uszkodzeniom polegającym na spękaniu czy naruszeniu warstwy tynku, a w przypadku elementów takich jak kominy stalowe – czy nie poddały się odkształceniom i innym zniszczeniom. Podobnie jak w przypadku wcześniej wymienionych części obiektu budowlanego, odpowiednia diagnoza oraz przystąpienie do robót naprawczych będzie miało znaczenie dla przywrócenia należytego stanu technicznego i zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji.

2. Urządzenia zamocowane do ścian i dachu budynku

Do urządzeń przytwierdzonych, zamocowanych do ścian i dachu budynku można zaliczyć między innymi anteny, kolektory słoneczne, stacje bazowe telefonii komórkowej czy elementy instalacji odgromowej. Dokonując ich sprawdzenia po okresie zimowym należy zwrócić uwagę na widoczne gołym okiem skupiska korozji czy pęknięcia, które mogą pojawić się szczególnie w okolicach montażowych, oraz miejsca potencjalnego oderwania od obiektu. Same zamocowane urządzenia również mogą wykazywać uszkodzenia czy braki w ich elementach składowych. Celem uniknięcia zniszczenia lub wadliwego działania urządzenia, konieczne jest przeprowadzenie robót konserwacyjnych i niezbędnych napraw.

3. Elementy odwodnienia budynku oraz obróbki blacharskie

Odwodnieniem połaci dachowych jest system rynien i rur spustowych, którego niezawodność zależy od jego drożności i szczelności. Wszelakie zanieczyszczenia, takie jak liście czy ptasie gniazda, mogą powodować utrudnienia w spływaniu wody, a w efekcie być przyczyną tworzenia się brył lodu i sopli w czasie zimy. W takim przypadku na te elementy oraz konstrukcję dachową działają dodatkowe obciążenia. Mając to na względzie, po okresie obniżonych temperatur koniecznie powinno się sprawdzić, czy odpływ wody z dachu nie jest utrudniony, a orynnowanie szczelne i nieskorodowane. Funkcję osłonową pełnią obróbki blacharskie, które są częściami chroniącymi dach przed migracją wody. Pod wpływem działania dodatkowego obciążenia w postaci śniegu, lodu i zmian temperatur może dojść do ich przesunięcia, zerwania, zdeformowania i korozji, co jest przyczyną zalewania konstrukcji dachu czy elewacji. Tego rodzaju nieprawidłowości trzeba usuwać w pierwszej kolejności, aby uniknąć zawilgocenia obiektu w czasie wiosennych opadów deszczu.

4. Pokrycia dachowe

Każde pokrycie dachowe (papa, dachówki, blachy, tworzywa sztuczne) w okresie obniżonych temperatur i opadów śniegu jest narażone na różne czynniki destrukcyjne, wynikające nie tylko z działania sił natury. Często w czasie odśnieżania dachu może dochodzić do uszkodzenia pokrycia przez osoby usuwające zalegający śnieg i lód. W czasie kontroli wiosennej mogą więc zostać wykazane widoczne ubytki oraz pofałdowania, nierówności, przesunięcia i pęknięcia. Natychmiastowe usunięcie tych uszkodzeń jest kluczowe z punktu widzenia dalszego użytkowania obiektu budowlanego, gdyż każda nieszczelność w pokryciu wiąże się z zalaniem wnętrza budynku i niszczeniem konstrukcji oraz elementów wyposażenia wnętrza.

5. Instalacja centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej

Następujący po okresie zimowym przegląd instalacji centralnego ogrzewania, zwykle sprowadzać się będzie do określenia nieszczelności zlokalizowanych najczęściej na armaturze. Ponadto w celu zniwelowania strat ciepła podczas kolejnej zimy i okresu grzewczego należy sprawdzić stan izolacji przewodów instalacyjnych przechodzących przez pomieszczenia nieogrzewane.

W obiektach budowlanych o mniejszej kubaturze lub indywidualnie ogrzewanych lokalach najbardziej popularnym źródłem ciepła jest instalacja centralnego ogrzewania zasilana z kotłowni wykorzystującej różne paliwa. Kocioł grzewczy niezależnie jego nominalnej mocy grzewczej jest urządzeniem o skomplikowanej budowie, które musi spełniać szereg normowych wymogów, dlatego ocenę stanu technicznego kotła powinna przeprowadzać osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje. Oczywistym jest, iż sprawdzenie pozostałej części instalacji centralnego ogrzewania przebiega jak dla centralnego ogrzewania zasilanego sieciowo.

W przypadku, gdy w budynku wykorzystywane jest centralne ogrzewanie węglowe, jednym z częstych problemów występujących po okresie zimowym, może być także niedrożność przewodów kominowych. W tym przypadku konieczna jest interwencja kominiarza w celu oczyszczenia i udrożnienia przewodów.

6. Urządzenia stanowiące zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku

Do urządzeń, które wchodzą w skład zabezpieczeń przeciwpożarowych w obiekcie budowlanym można zaliczyć między innymi podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty, które muszą być poddawane okresowym kontrolom, konserwacji lub remontom na podstawie przepisów odrębnych o ochronie przeciwpożarowej. Brak dokumentu stwierdzającego terminowe przeprowadzenie konserwacji takich urządzeń może stanowić podstawę do nałożenia grzywny przez kontrolującego obiekt funkcjonariusza straży pożarnej, a w przypadku pożaru – znacznie skomplikować uzyskanie odszkodowania. Oczywistym jest, że nie mogą wykazywać widocznych uszkodzeń, korozji lub wycieków, a w razie stwierdzenia takich usterek należy je naprawić lub urządzenie wymienić.

7. Elementy instalacji kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki z budynku

Sprawdzenie elementów instalacji kanalizacyjnej po okresie zimowym jest czynnością niezbędną i mającą znaczenie ze względu na częste awarie, które mają miejsce właśnie w tym czasie. Powinna ona polegać na zbadaniu i sprawdzeniu sprawności działania syfonów, a także drożności, szczelności połączeń oraz stanu mocowań przewodów.

W czasie zimy najczęstszym problemem, z którym spotykają się użytkownicy, a właściciel lub zarządca musi się uporać, jest notoryczne zatykanie się instalacji kanalizacyjnej. Intensywność tych incydentów nasila się wraz z pojawieniem się oblodzenia przewodów kanalizacyjnych i zatamowaniem przepływu ścieków przez powstały w instalacji lód. To dowodzi, jak ważne jest sprawdzenie drożności instalacji, bo niedrożna instalacja kanalizacyjna przede wszystkim nie spełnia swojej funkcji. Ponadto jej część pracuje pod dużym ciśnieniem, co jest to spowodowane tym, że w momencie przytkania się przewodu kanalizacyjnego, instalacja napełnia się do momentu, aż ciśnienie hydrostatyczne przewyższy wartość ciśnienia hydrostatycznego najniżej położonego syfonu. Piony i poziomy kanalizacyjne nie są projektowane na takie warunki, zarówno pod kątem szczelności połączeń, jak i wytrzymałości materiału, dlatego ryzyko ich zniszczenia jest wówczas bardzo wysokie. Dodatkowo niebezpieczeństwo powstania nieszczelności znacząco wzrasta, gdy instalacja kanalizacyjna wykazuje defekty takie jak skorodowane przewody, uszkodzone kielichy (gdy instalacja jest wykonana z żeliwa), drobne spękania na przewodach, niedokładnie zamontowane bądź uszkodzone uszczelki w kielichach (gdy instalacja jest wykonana z tworzywa sztucznego).

Innym elementem poddanym czynnościom kontrolnym powinny być mocowania przewodów, ponieważ brak odpowiedniej ilości mocowań lub ich uszkodzenia na przewodach poziomych, może spowodować awarię poprzez rozszczelnienie się systemu kanalizacyjnego. Sprawdzający instalację powinien także określić drożności rury wywiewnej, gdyż w wypadku jej braku, wyziewy z kanalizacji mogą się przedostać do obiektu budowlanego i bardzo utrudnić funkcjonowanie użytkownikom.

Wiadomym jest, że każda, nawet najdrobniejsza nieprawidłowość stwierdzona podczas kontroli instalacji kanalizacyjnej musi być usunięta w trybie natychmiastowym, gdyż awaria spowoduje nie tylko zalanie obiektu budowlanego, ale także wywoła zagrożenie bakteriologiczne i epidemiologiczne.

8. Przejścia przyłączy instalacyjnych przez ściany budynku

Miejsca przejść przyłączy instalacyjnych przez przegrody obiektów budowlanych są punktami newralgicznymi, w których może dochodzić do przecieków. W efekcie może to powodować zawilgocenie ściany, wypłukiwanie spoin, a w najgorszym wypadku nawet jej spękanie podczas kolejnych mroźnych dni. Sprawdzający obiekt po okresie zimowym powinien zlustrować szczególnie dokładnie te miejsca, gdyż uszkodzenia przegród w tych rejonach świadczą o złym wykonawstwie zabezpieczenia przyłączy lub o zużyciu tych uszczelnień. Każda z tych nieprawidłowości może skutkować nie tylko większymi zniszczeniami w obrębie ściany obiektu, ale również powstaniem usterek na poziomie przyłączy. Usunięcie powyższych wad powinno znaleźć się wśród robót budowlanych naprawczych wykonywanych bez zbędnej zwłoki.

Sprawdzenie otoczenia obiektu budowlanego

W przepisach ustawowych przewidziano kontrolę otoczenia obiektu budowlanego raz na pięć lat. Sprawdzenia terenu nieruchomości można jednakże dokonywać po każdej zimie. Może to być istotnym posunięciem ekonomicznym, gdyż niejednokrotnie może się okazać, że niezbędne będą drobne prace naprawcze, co znacznie zmniejsza koszty ewentualnych dużych napraw. Zazwyczaj dokonuje się kontroli takich elementów otoczenia obiektu jak:

1. Bramy

Nieprawidłowości i uszkodzenia, które mogą się pojawić po zimie w obrębie bram, będą się różniły w zależności od ich rodzaju oraz sposobu użytkowania. Przykładowo w bramach dwuskrzydłowych może dojść do urwania/wyrwania zawiasów (szczególnie, jeżeli użytkownicy otwierali je bez odśnieżenia obszaru, który jest potrzebny do ich bezkolizyjnego otwarcia), co będzie wymagało szybkiej interwencji. Natomiast bramy przesuwne w wyniku zanieczyszczenia szyn jezdnych przez śnieg lub lód, zamarznięte liście itp. mogą mieć uszkodzone rolki, które przetaczały się regularnie po takich przeszkodach, co w końcu uniemożliwi poruszanie bramą. Z kolei bramy przesuwne samonośne charakteryzują się skrzydłem przedłużonym o tzw. przeciwwagę. Podczas zimy często zdarza się, że wysięgnik bramy przesuwa się po nagromadzonym, nieuprzątniętym, niejednokrotnie zmrożonym śniegu. Podczas takiej eksploatacji przeciwwaga może ulec uszkodzeniom mechanicznym wymagającym naprawy lub zarysowaniom powłoki antykorozyjnej, co w przyszłości będzie skutkowało pojawieniem się rdzy.

W okresie zimowym, czyli w czasie ujemnych temperatur, na uszkodzenia narażone są także części automatyki bram, dlatego podczas kontroli zasadne jest wykonanie testów fotokomórek oraz siłowników w mechanizmach poruszających skrzydłami bram.

2. Ogrodzenia

W czasie zimy ogrodzenia są narażone na destrukcyjne działanie wiatru, śniegu, słonego błota pośniegowego oraz wody i niskich temperatur. Do wznoszenia ogrodzeń wykorzystuje się różne wyroby budowlane , dlatego różnie też będą one reagować na czynniki zewnętrzne. Ogrodzenia z elementami ze stali będą są podatne na korozję na złączach i w miejscach uszkodzenia powłoki antykorozyjnej, natomiast części ogrodzeń wykonane z elementów betonowych mogą ulec spękaniu i odspojeniu niewielkich fragmentów w wyniku zawilgocenia a następnie zamarznięcia i rozsadzenia przez lód. W przypadku ogrodzeń drewnianych w razie uszkodzeń może wystąpić korozja biologiczna. Każdorazowe stwierdzenie uszkodzeń będzie wiązało się z koniecznością przeprowadzenia prac konserwacyjnych.

3. Chodniki

Najczęstszymi defektami chodników i dojść do budynków są powstałe w czasie mrozów wyrwy oraz wybrzuszenia płyt chodnikowych czy kostki brukowej. Na te nieprawidłowości najczęściej uskarżają się użytkownicy nieruchomości. Po stwierdzeniu występowania tego rodzaju uszkodzeń, ze względu na bezpieczeństwo osób poruszających się po ciągach komunikacyjnych, należy je możliwie szybko usunąć.

4. Drogi, dojazdy, podjazdy

Podobnie jak dojścia i chodniki, nawierzchnie dróg, dojazdów do posesji i podjazdów po okresie zimowym bardzo często ujawniają ślady destrukcyjnego działania niekorzystnych warunków atmosferycznych, takie jak dziury, szczeliny, nierówności oraz wyrwy spowodowane ich rozsadzeniem przez zamarzająca wodę. W tym miejscu należy podkreślić, że jak najszybsze wykonanie niezbędnych napraw po zimie jest ważne nie tylko ze względu na bezpieczeństwo użytkowników korzystających z utwardzonej nawierzchni, ale także na tendencję do pogłębiania się tego typu uszkodzeń w dalszej perspektywie czasu.

5. Parkingi

Podczas kontroli parkingów, oprócz badania stanu technicznego nawierzchni utwardzonej (podobnie jak ma to miejsce w przypadku dróg czy chodników), należy rzetelnie sprawdzić odwodnienie ich powierzchni. Podczas zimy poszczególne części takiego odwodnienia, czyli np. przewody odprowadzające, kolektory, separatory, mogły ulec uszkodzeniu oraz zatkaniu przez spływające razem z roztopionym śniegiem zanieczyszczenia. Istotnym więc jest, aby kontrolą okresową objąć każdą część odwodnienia i jej prawidłowe funkcjonowanie i w trybie natychmiastowym usunąć wszelkie stwierdzone nieprawidłowości

Podsumowanie

Kontrola obiektu budowlanego zimie może niejednokrotnie ujawnić wiele braków, uszkodzeń i nieprawidłowości, które pojawiły się po czasie obniżonych temperatur i opadów śniegu. Zgodnie z art. 70 Prawa budowlanego podmioty odpowiedzialne za nieruchomości powinny niezwłocznie przystąpić do ich usuwania, jeżeli stwarzają one zagrożenie dla życia i zdrowia użytkowników obiektu lub ich mienia i środowiska. Jeżeli są to uszkodzenia, ubytki czy drobne defekty, które nie powodują zagrożenia bezpieczeństwa dla osób i mienia, wówczas właściciel lub zarządca obiektu powinien sporządzić harmonogram robót konserwacyjnych i naprawczych oraz niezbędnych remontów.

 

Bibliografia:

Nieznajomość prawa szkodzi, szczególnie zimą, Czajkowska K. [na:] www.administrator24.info, (dostęp: 06.03.2019 r.)

Nowy poradnik majstra budowlanego, red. J. Panas, Wydawnictwo ARKADY, Warszawa 2003 r.

Remonty budynków mieszkalnych. Poradnik, red. S. Zalewski, Wydawnictwo ARKADY, Warszawa 1997 r.

Remonty i modernizacje budynków, red. M. Abramowicz, Wydawnictwo VERLAG DASHÖFER Sp. z o.o., Warszawa.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1202 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1984).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. z 1999 r., Nr 74, poz. 836 z późn. zm.).