Nieudostępnianie lokalu do przeglądu gazowego

Co radzi ekspert?

Zarówno mieszkania w bloku, jak i domy jednorodzinne podlegają obowiązkowym kontrolom instalacji gazowej, jak też przeglądom stanu technicznego instalacji gazowej. Powyższy wymóg wynika przy tym wprost z przepisów prawa. Stosownie bowiem do art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 07.07.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1333 ze zm.; dalej: PB), obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego m.in. instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Zlekceważenie obowiązku corocznych przeglądów instalacji gazowej lub przewodów kominowych, w drodze np. uniemożliwienia wykonania czynności kontrolnych przez upoważnione osoby w lokalu mieszkalnym (niewpuszczenie kontrolera) skutkować może odpowiedzialnością karną, przewidzianą wprost w przepisach PB. Stosownie bowiem do art. 93 pkt 8 PB, kto nie spełnia obowiązków określonych w art. 62 ust. 1 pkt 1-4a PB, podlega karze grzywny.

Jak wyjaśnia się to w doktrynie, przepis art. 93 pkt 8 PB ma przede wszystkim na celu zdyscyplinowanie właścicieli lub zarządców nieruchomości, którzy nie wypełniają swoich obowiązków, polegających m.in. na poddawaniu okresowej kontroli, obejmującej co najmniej raz w roku sprawdzenie stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska oraz instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Zaniedbania w powyższym zakresie, przybierające postać wykroczenia, mogą być spowodowane tak winą umyślną, jak i nieumyślną.

Orzekanie w sprawach, o których mowa wyżej, następuje z kolei na podstawie przepisów ustawy z dnia 24.08.2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 729 ze zm.). Zgodnie zaś z art. 2 §2 w/w ustawy, w wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Mając powyższą regulację na uwadze, wskazać zatem należy, iż zgodnie z §2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16.10.2002 r. w sprawie nadania pracownikom organów nadzoru budowlanego uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2002 r. Nr 174, poz. 1423), pracownicy organów nadzoru budowlanego są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 93 PB. Wysokość możliwego do nałożenia mandatu stanowi zaś kwotę do 500 zł. Potrzeba wymierzania grzywien w postaci mandatu karnego nakładanego przez organ nadzoru budowlanego uzasadniona jest w tym zakresie potrzebą szybkiej reakcji na okoliczność popełnienia wykroczenia oraz potrzebą ochrony dóbr szczególnie narażonych na naruszenia ze strony sprawców wykroczeń.

Oczywiście, ponieważ naruszenie art. 93 pkt 8 PB stanowi wykroczenie, w sprawie orzec może również właściwy sąd rejonowy, wymierzając obwinionemu karę grzywny. Pamiętać bowiem należy, iż sprawca wykroczenia może wszakże doprowadzić do uruchomienia postępowania sądowego w sprawie o wykroczenie odmawiając przyjęcia mandatu wystawionego przez PINB. W takiej zaś sytuacji, organ nadzoru budowlanego może z kolei uzyskać prawa oskarżyciela publicznego w postępowaniu przed sądem, jeżeli w zakresie swego działania, w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających, ujawni wykroczenie i wystąpi z wnioskiem o ukaranie. Wówczas, działalność w sprawie o wykroczenie organu nadzoru budowlanego wyłączy z kolei od udziału w sprawie Policję. Wskazać dodatkowo jedynie można, iż rozstrzygnięcia w sprawach o wykroczenia zapadają w postaci orzeczeń, zarządzeń albo mandatów karnych. Orzeczenie wydaje się w formie wyroku albo postanowienia, przy czym merytoryczne orzeczenie o odpowiedzialności za wykroczenie (skazanie albo uniewinnienie) następuje w drodze wyroku. Od wyroku wydanego przez sąd w I instancji służy środek zaskarżenia – apelacja. Inne czynności, a także postanowienia i zarządzenia są z kolei zaskarżalne w drodze zażalenia, jeżeli ustawa tak stanowi.

Odmowa na wejście do lokalu w celu przeprowadzenia okresowej kontroli stanu instalacji gazowej, jak też sytuacja gdy w lokalu nie przebywa żadna osoba uprawniona do udzielenia zezwolenia na wstęp do lokalu (w szczególności przebywają tam osoby niebędące właścicielami albo też w lokalu w danym momencie nikt nie przebywa) nie oznacza z góry, iż wstęp do takiego lokalu będzie niemożliwy. Wstęp taki będzie bowiem dopuszczalny – co do zasady – jedynie jednak w przypadkach nagłych, w celu natychmiastowego usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa mieszkańców nieruchomości wynikającego z niespodziewanej awarii instalacji. W tego rodzaju przypadkach dochodzi bowiem do powstania stanu wyższej konieczności. Zgodnie zaś z regulacją ogólną zawartą w art. 142 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.) właściciel lokalu nie może sprzeciwić się użyciu, uszkodzeniu, a nawet zniszczeniu rzeczy, przez inną osobę, jeżeli jest to konieczne do odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio dobrom osobistym innych osób. Przez „stan wyższej konieczności” rozumie się zaś sytuację, w której istnieje bezpośrednie zagrożenie dla dobra osobistego lub majątkowego określonej osoby lub osób wskutek zajścia konkretnego zdarzenia. W odniesieniu do nieruchomości wspólnej i samodzielnych lokali zdarzeniami tego rodzaju będą najczęściej awarie instalacji znajdujących się w budynku, które wymagają natychmiastowego usunięcia z uwagi na duże zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców. W szczególności odnosi się to do instalacji gazowej, której awaria może grozić wybuchem, instalacji elektrycznej zagrażającej pożarem nieruchomości, jak również instalacji wodnej, której awaria może prowadzić do zalania lokali znajdujących się na niższych kondygnacjach.