Wycinka drzewa w ogródku będącym częścią wspólną

Co radzi ekspert?

Stosownie do art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 55 ze zm.; dalej: „OchrP”), usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek:

• posiadacza nieruchomości - za zgodą właściciela tej nieruchomości, przy czym zgoda właściciela nieruchomości nie będzie wymagana w przypadku wniosku złożonego m.in. przez wspólnotę mieszkaniową, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, zgodnie z ustawą z dnia 24.06.1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1910 ze zm.; dalej: „UWL”);
• właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 §1 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.; dalej: „KC”) - jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Jednocześnie, jeżeli wniosek składa wspólnota mieszkaniowa, zarząd wspólnoty zobowiązany jest poinformować - w sposób zwyczajowo przyjęty - członków wspólnoty, o zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, wyznaczając co najmniej 30-dniowy termin na zgłaszanie uwag. Wniosek o wycinkę powinien wówczas zostać złożony nie później niż w terminie 12 miesięcy od upływu terminu na zgłaszanie uwag (art. 83 ust. 4 OchrP).

Jak wynika z powyższego, wniosek o wycinkę drzewa złożyć może także posiadacz nieruchomości za zgodą jej właściciela. W orzecznictwie dominuje przy tym zapatrywanie, iż posiadanie wynikać może także i z umowy quoad usum, a więc umowy przekazującej (odpłatnie lub nieodpłatnie) jednemu z właścicieli lokali we wspólnocie mieszkaniowej część nieruchomości wspólnej do wyłącznego korzystania, w więc z wyłączeniem innych członków wspólnoty. Jeżeli nieruchomość jest przedmiotem współwłasności posiadanie może być bowiem wykonywane przez jednego ze współwłaścicieli w stosunku do całej nieruchomości lub w granicach podziału quoad usum. W tym drugim przypadku każdy ze współwłaścicieli pozostaje nadal samoistnym współposiadaczem całości rzeczy (art. 206 KC) oraz posiadaczem zależnym prawa użytkowania określonej części fizycznej. Takie współposiadanie występuje także wtedy, gdy przedmiot współwłasności pozostaje w administrowaniu jednego ze współwłaścicieli lub gdy nieruchomość pozostaje w zarządzie osoby trzeciej (vide: postan. Sądu Najwyższego z dnia 26.06.2013 r., II CSK 581/12). Niezależnie od powyższego, wskazać należy, iż wniosek o wycinkę drzewa może zgłosić również współwłaściciel nieruchomości wspólnej.

Jak wyjaśnia się to wobec tego w doktrynie, jeżeli część nieruchomości stanowiącej współwłasność, na której rosną drzewa lub krzewy mające być usunięte, wydzielono jednemu ze współwłaścicieli do wyłącznego korzystania, to - mimo że nieruchomość nie przestaje być wspólna - tego współwłaściciela należy traktować jako posiadacza i jednocześnie właściciela w rozumieniu art. 83 ust. 1 pkt 1 OchrP, a to oznacza, że jego wniosek o udzielenie zezwolenia wystarczy do uruchomienia postępowania administracyjnego i organ właściwy do wydania zezwolenia - jeżeli tylko dysponuje wiarygodnymi dowodami, że podział quoad usum rzeczywiście nastąpił - nie może wymagać odrębnej zgody wyrażonej przez każdego z pozostałych współwłaścicieli. Takie też stanowisko zajął WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 01.12.2010 r. (II SA/Wr 523/10), w którym stwierdzono, że jeżeli czynność usunięcia drzew lub krzewów rosnących na części nieruchomości oddanej do wyłącznego korzystania w ramach sądowego podziału quoad usum mieścić się będzie w granicach uprawnienia do wyłącznego korzystania, to można jej dokonać bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Wobec tego, nie znajdzie w tym przypadku zastosowania art. 83 ust. 4 OchrP, nakładający na wspólnotę (jako wnioskodawcę) obowiązek informacyjny względem jej członków.

Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje jednocześnie wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków - wojewódzki konserwator zabytków. Zezwolenie, o którym mowa powyżej, nie będzie przy tym konieczne, w odniesieniu do m.in.:

• drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza: a) 80 cm - w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego; b) 65 cm - w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego; c) 50 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew;
• drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
• drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;
• drzew lub krzewów należących do gatunków obcych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 2f OchrP.